Δάφνη,το αρχαίο συστατικό της νίκης

Η Ιστορία της Δάφνης

Στην Αρχαία Ελλάδα, το φυτό ονομαζόταν δάφνη, από την ομώνυμη μυθική ορεινή νύμφη. Στο μύθο του Απόλλωνα και της Δάφνης, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε τη Δάφνη -μια ιέρεια της Γαίας (Μητέρα Γη)-, και όταν προσπάθησε να την αποπλανήσει, εκείνη ζήτησε βοήθεια από την Γη, η οποία τη μετέφερε στην Κρήτη.

Στη θέση της Γυναίκας Δάφνης η Γαία άφησε έναν θάμνο δάφνης, από την οποία ο Απόλλων κατασκεύασε στεφάνια για να παρηγορηθεί. Αυτά παρουσιάζει ο μύθος που δίνει στη Δάφνη υπέρφυσικες ιδιότητες.

Αυτή η δάφνη έπειτα χρησιμοποιήθηκε για να φτιάξει το δάφνινο στεφάνι της Αρχαίας Ελλάδας, το οποίο έγινε σύμβολο νίκης και της υψηλότερης θέσης.

Ένα στεφάνι από δάφνες δόθηκε ως έπαθλο στους Πυθίους Αγώνες επειδή οι αγώνες ήταν προς τιμή του Απόλλωνα και η δάφνη ήταν ένα από τα σύμβολά του. Σύμφωνα με τον ποιητή Λουκιανό, η ιέρεια του Απόλλωνα, -γνωστή ως Πυθία,- φέρεται να μασούσε φύλλα δάφνης από ένα ιερό δέντρο που φύτρωνε μέσα στο ναό για να προκαλέσει τον ενθουσιασμό (έκσταση) από τον οποίο πρόφερε τις μαντικές προφητείες για τις οποίες ήταν διάσημη .Κάποιες μαρτυρίες που ξεκινούν από τον τέταρτο αιώνα π.Χ. την περιγράφουν ότι κουνούσε ένα κλαδί δάφνης ενώ παρέδιδε τις προφητείες της. Όσοι έλαβαν πολλά υποσχόμενους οιωνούς από τα Πύθια, στεφανώνονταν με δάφνινα στεφάνια ως σύμβολο της εύνοιας του Απόλλωνα

Ο συμβολισμός που έφεραν οι δάφνες, μεταφέρθηκε και στον ρωμαϊκό πολιτισμό, ο οποίος κρατούσε τη δάφνη ως σύμβολο νίκης και εύνοιας. Συνδέθηκε επίσης με την αθανασία, τον εξαγνισμό, την ευημερία και την υγεία.

Είναι επίσης η πηγή των λέξεων 'απολυτήριο' και ποιητής δάφνης, καθώς και οι εκφράσεις «υποθέτω τη δάφνη» και «αναπαύομαι εις τις δάφνες».

Ο Σουητώνιος αφηγείται την ιστορία της συζύγου του Αυγούστου και της πρώτης αυτοκράτειρας της Ρώμης, Λιβίας, η οποία φύτεψε ένα κλωνάρι δάφνης στο έδαφος της βίλας της στην Πρίμα Πόρτα, αφού ένας αετός έριξε στην αγκαλιά της ένα πουλί με το κλωνάρι σφιγμένο στο ράμφος του. Το κλαδάκι μεγάλωσε σε ένα δέντρο πλήρους μεγέθους που με τη σειρά του μετατράπηκε σε ένα ολόκληρο άλσος με δάφνες που προστέθηκαν από τους επόμενους Αυτοκράτορες όταν γιόρταζαν έναν θρίαμβο. Οι Αυτοκράτορες της δυναστείας των Ιουλίων-Κλαυδίων προμηθεύονταν όλοι τα δάφνινα στεφάνια τους από το αρχικό δέντρο που φύτεψε η Λιβία.

Ο δεύτερος αυτοκράτορας της Ρώμης Τιβέριος φορούσε στεφάνια από δάφνη κάθε φορά που επικρατούσε θυελλώδης καιρός, επειδή πιστευόταν ευρέως ότι τα δέντρα δάφνης ήταν απρόσβλητα από κεραυνούς, παρέχοντας προστασία σε αυτούς που τα κραδαίνονταν.

Τέλος θεωρήθηκε ως προμήνυμα του επικείμενου τέλους της δυναστείας, ότι στη βασιλεία του Νέρωνα πέθανε ολόκληρο το άλσος, λίγο πριν δολοφονηθεί.

Στη σύγχρονη Ιταλία τα δάφνινα στεφάνια φοριούνται ως στέμμα από τους αποφοίτους μαθητές.

Δαφνέλαιο & Χρήσεις

Αρωματοθεραπεία: Σε αρώματα χώρου αλλά και ως λάδι μασάζ σε συνδυασμό με αλλά αιθέρια έλαια. Το μυρσένιο, συστατικό πολλών αιθέριων ελαίων που χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία, μπορεί να εξαχθεί από το φύλλο δάφνης όπως και η ευγενολη και να δώσουν πολύ ωραία αρώματα.

Τριχοπτωση: Το Δαφνέλαιο έχει αποδειχθεί ότι έχει εξαιρετικές ιδιότητες όσον αφορά την τριχόπτωση και την αναζωογόνηση της τρίχας και του δέρματος. Μπορεί να χρησιμοποηθεί απευθειας πάνω στο δέρμα, τα νύχια  ή το μαλλί και χρειάζεται για να απορροφηθεί τουλάχιστον 20 λεπτά.

Για Πληγές & Εκζέματα: Στη βοτανοθεραπεία, εκχυλίσματα δάφνης έχουν χρησιμοποιηθεί ως στυπτικό, και σε αλοιφές για ανοιχτές πληγές. Μια παραδοσιακή θεραπεία για τα εξανθήματα που προκαλούνται από δηλητηριώδη κισσό, βελανιδιά και τσουκνίδα είναι ένα κατάπλασμα εμποτισμένο σε βρασμένα φύλλα δάφνης

Στον Πόνο: Χρησιμοποιείται επίσης σε θεραπείες μασάζ αφού καταπραΰνει φλεγμονες, ρευματισμούς και αρθρίτιδες λόγο και της μικρής ποσότητας σε ευκαλυπτόλη και ευγενολη που περιέχει.

Εντομοαπωθητικο: Επίσης το Δαφενλαιο σε έρευνες του 2011 έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ισχυρό εντομοαπωθητικό. Μια μικρή ποσότητα αρκεί για να απωθήσει τους σκώρους, τις μύγες και τις κατσαρίδες. Ιδιαίτερα όταν το εκχύλισμα λαδιού της Δάφνης καίγεται απελυεθερώνει ουσίες τοξικές για τα ζωύφια.

Συνταγές ανά τον Κόσμο

•Τα φύλλα δάφνης χρησιμοποιούνται επίσης για την παρασκευή κοτόπουλου στα νησιά της Καραϊβικής και το Μεξικό. Μουλιάζονται και τοποθετούνται στη δροσερή πλευρά της ψησταριάς. Πάνω από τα φύλλα τοποθετούνται ξυλάκια pimento, από πάνω το κοτόπουλο το οποιο επειτα καπνίζεται. Τα φύλλα προστίθενται επίσης ολόκληρα σε σούπες, μαγειρευτά και άλλα πιάτα της Καραϊβικής.

•Χρησιμοποιούνται συχνότερα σε Ινδικά πιάτα με ρύζι όπως το biryani και ως συστατικό στο Garam masala. Τα φύλλα δάφνης ονομάζονται tezpattā (तेज़पत्ता, στα Χίντι) και Tejpātā (তেজপাতা) στα Μπενγκάλι. Μαγειρικά, τα Ινδικά φύλλα δάφνης είναι αρκετά διαφορετικά, με άρωμα και γεύση παρόμοια με το φλοιό κανέλας (κασσία), αλλά πιο ήπια.(Cinnamomum tamala, Lauraceae)

•Στις Φιλιππίνες, τα αποξηραμένα φύλλα δάφνης χρησιμοποιούνται σε πολλά πιάτα των Φιλιππίνων, όπως το menudo,το μοσχαρίσιο παρές και το adobo.

•Τα αλεσμένα φύλλα δάφνης, αποτελούν μέρος της παραδοσιακής συνταγής του γνωστού ποτού Bloody Mary.

•Στην Ιταλία τα φύλλα Δάφνης χρησιμοποιούνται κυρίως μέσα σε σάλτσες για ζυμαρικά και κοκκινιστά.

•Το φύλλο της δάφνης της Καλιφόρνια (Umbellularia californica, Lauraceae), επίσης γνωστό ως δάφνη Καλιφόρνιας, μυρτιά του Όρεγκον και πιπερόξυλο, είναι παρόμοιο με τη μεσογειακή δάφνη, αλλά περιέχει την τοξίνη ομπελουλόνη που μπορεί να προκαλέσει μεθαιμοσφαιριναιμία.

Μαγειρική

Τα φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα δάφνης χρησιμοποιούνται στη μαγειρική για τη χαρακτηριστική γεύση και το άρωμά τους.Τα φύλλα πρέπει να αφαιρούνται από το μαγειρεμένο φαγητό πριν τα φάτε (βλ. παρακάτω). Τα φύλλα χρησιμοποιούνται συχνά για να αρωματίσουν σούπες, μαγειρευτά, κοκκινιστά και πατέ σε πολλές χώρες.Τα φρέσκα φύλλα είναι πολύ ήπια και δεν αναπτύσσουν την πλήρη γεύση τους παρά μόνο αρκετές εβδομάδες μετά τη συλλογή και την ξήρανση.Όταν το φύλλο ξεραθεί, το άρωμα είναι φυτικό, ελαφρώς λουλουδάτο και κάπως παρόμοιο με τη ρίγανη και το θυμάρι.

 Το φυτό χρησιμοποιείται σε μια μεγάλη ποικιλία συνταγών, ιδιαίτερα μεταξύ των μεσογειακών κουζινών. Τα ολόκληρα φύλλα δάφνης έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής περίπου ενός έτους, υπό κανονική θερμοκρασία και υγρασία. Χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά ως γευστικοί παράγοντες κατά το στάδιο της προετοιμασίας του φαγητού.

{ Busted: Ορισμένα μέλη της οικογένειας της δάφνης, καθώς και η άσχετη αλλά οπτικά παρόμοια δάφνοκερασιά, έχουν φύλλα που είναι δηλητηριώδη για τον άνθρωπο και τα ζώα. Ενώ αυτά τα φυτά δεν πωλούνται πουθενά για μαγειρική χρήση, η οπτική τους ομοιότητα με τα φύλλα δάφνης έχει οδηγήσει στη συχνά επαναλαμβανόμενη πεποίθηση ότι τα φύλλα δάφνης πρέπει να αφαιρούνται από το φαγητό μετά το μαγείρεμα επειδή είναι δηλητηριώδη. Αυτό δεν αποτελεί αλήθεια. Τα φύλλα δάφνης μπορούν να καταναλωθούν χωρίς τοξική επίδραση. Ωστόσο, παραμένουν δυσάρεστα άκαμπτα, ακόμη και μετά από σχολαστικό μαγείρεμα και εάν καταποθούν ολόκληρα ή σε μεγάλα κομμάτια μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο και να βλάψουν το πεπτικό σύστημα. Έτσι, οι περισσότερες συνταγές που χρησιμοποιούν φύλλα δάφνης θα προτείνουν την αφαίρεσή τους μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας μαγειρέματος.}

Χημική Σύσταση 

Τα φύλλα περιέχουν περίπου 1,3% αιθέρια έλαια (ol. lauri folii), που αποτελούνται από 45% ευκαλυπτόλη, 12% άλλα τερπένια, 8-12% οξικό τερπινύλιο, 3-4% σεσκιτερπένια, 3% μεθυλευγενόλη και άλλα α- και β- πινένια, φελλανδρένιο, λιναλοόλη, γερανιόλη, τερπινεόλη και επίσης περιέχουν λαυρικό οξύ.Η χημική ένωση λαυροσίδη Β έχει απομονωθεί από το Laurus nobilis. Το μυρσένιο, συστατικό πολλών αιθέριων ελαίων που χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία, μπορεί να εξαχθεί από το φύλλο δάφνης. Περιέχουν επίσης ευγενόλη.

Περίληψη 

Το Laurus nobilis είναι ένα αρωματικό αειθαλές μικρο δέντρο ή θάμνος με πράσινα, λεία φύλλα. Ανήκει στην οικογένεια των ανθοφόρων φυτών Lauraceae. Είναι εγγενές στην περιοχή της Μεσογείου και χρησιμοποιείται ως φύλλο δάφνης για καρύκευμα στη μαγειρική. Οι κοινές ονομασίες του περιλαμβάνουν bay tree, bay laurel, sweet bay, true laurel, Greek laurel ή απλά laurel. Το Laurus nobilis κατέχει εξέχουσα θέση στην κλασική ελληνορωμαϊκή κουλτούρα. Τα αποξηραμένα μούρα δάφνης και το συμπιεσμένο έλαιο φύλλων μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα δύο ως ισχυρά μπαχαρικά, και το ξύλο της μπορεί να καεί για έντονο άρωμα καπνού.